İlk Çağ Felsefesi Ara Sınav Genel Özet

Orphik-Dionysosçu evren düzeni anlayışı:

Toplumda dışlanan kesimde yaygınlık kazanmıştır.

Doğu kültüründen Yunan dünyasına girmiştir.

Yunan dünyasına ruhun ölümsüzlüğünü sokmuştur.

Öte dünyacı değil bu dünyacıdır.

Nomos sözcüğünün geldiği anlamlar:

Yasa

insana hakkı olanı verme

Dağıtmak

Kapalı sınırlar bütünü

Thunkydides'in önermiş olduğu site düzeni anlayışı hakkında

İnsan yaşamının amacı çıkara dayalıdır.

Site düzeni özünde bir güç mücadelesidir.

Site ortak bir sözleşmeye dayalıdır.

Site bireysel yarara dayalıdır.

Doğa düzeni (Pyhsel) ile toplum yada yasa düzenini (Nomoi) birbirinden ayıran düşünce SOFIST'lere aittir.

Eski Yunan'daki ilk tarih yazıcıları için söylenebilecekler:

Heredotos mitoları inandırıcılıklarına göre ayırmıştır.

Hekataios mitoslardaki akıl dışı öğeleri ayıklamaya çalışmıştır.

İlk tarih anlatıcıları mitosun tarihsel bir anlatı haline dönüşmesinde etkili olmuşlardır.

Thukydides mitosları gerçeğe yakınlıklarına göre ayıklamıştır.

Felsefenin ortaya çıkmasında etkili olgular:

Yunan mitosunun kendi içersinde giderek düzen arayışının yükselmesi

Yunan dünyasında dinin diğer uygarlıklara göre daha esnek bir yapıya sahip olmasından dolayı yaşanan nispi özgürlük ortamı.

Zenginleşen Yunan sitelerinin felsefeye zaman ayırabilmeleri.

Sitede farklı topmsal sınıflar arası mücadelenin varlığı.

Millet okulu düşünüleri hakkında:

Sadece felsefe değil matematik, astronomi gibi çeşitli disiplinlerle de ilgilenmişler.

Evrendeki görünür çokluğu tek ilke ile açıklamaya çalışmışlar.

Evrendeki oluş sorunu ile ilgilenmişler.

Arkhe olarak ortaya koydukları unsurlara tanrısallık atfetmişler, ateş , su , gibi odun yok içlerinde.

Millet okulu düşünürlerinin arkhe konusunda çalışmaları ve kavramlar:

Millet okulunun tüm düşünürlerini arkhe sorunuyla ilgilenmiştir.

Arkhe tek bir ilkeye indirgenerek düşünülmüştür.

Arkheleri evrenin özünü açıklamaya yönelik olarak orataya koymuşlardır.

Arhhelere canlılık özelliği de atfedilmiştir.

Anaksimandros'a ait düşünceler:

Arkhe olarak apeironu kullanmıştır.

Zıtlar arası mücadelenin evren düzeninde etkili olduğunu düşünmüştür.

Kosmos sözcüğünü bütünlüklü olarak ilk ortaya koyan düşünürdür

Herşeyin arkheden gelip arkheye döndüğünü belirtmiştir.

Havanın arkhe olarak genleşme ve yoğuşmask gibi hareketleri sayesinde oluşu açıklamaya çalışan düşünür Anaksimenes'tir.

Pythagorasçıların kullanmış olduğu ruhun erginmesi sürecinin doğru tanımı: Ruhun maddi unsurlardan arındırıp yüceltilmesi anlamını taşır.

Toprak, su, hava ve ateşin belli oranla birleştirilmesinden evrendeki herşeyin meydana geldiğini savunan Anyük Yunan düşünürü Empedokles'tir.

Demokritos'un atomlara yüklediği anlamlar:

Atomların hem fiziksel hemde mantıksal özellikleri vardır.

Renk, koku gibi özellikler atomların ikincil özellikleridir.

Atomların değişmezliklerinden mantıksal özellikler sorumludur.

Atomlar bölünemezler.

Demokritos'un ruh anlatışları:

Ruh ölümsüz değildir.

Ruh göçü yoktur.

Ahlak toplum düzeni ruhun duruluğunda mümkündür.

Ruh hayata canlılık verir.

Empedokles'in dünyadaki oluşu ve değişimi açıklayan görünüşü: Dört temel unsur sevgi tarafından birleştirilir, nefret tarafından ayrıştırılır.

Antik Yunan filozoflarından Ksenophanes'i düşünce tarihinde özgün kılan özellikler:

Madde ve ruh ayrımını yapmış olması

İdealar öğretisinin mimarı olması

Atım fikrini ortaya atan ilk kişi olması

Spermataları ilk defa söz konusu eden kişi olması

Tanrı anlayışı sosyal ve ahlaki içerikte taşır

Kesin bilginin tanrıya ait olduğunu düşünmüştür.

Mistoslardaki ve filozoflardaki tanrı anlayışını sentezlemeye çalışmıştır.

Tanrının evrensel unsurları düşünmeyle kımıldattığını düşünmüştür.

Ksenophanes'in tanrı düşüncesi ile ilgili yanlış bir değerlendirmesi:

Tanri atımların farklı oranlarda bir araya gelmesiyle oluşmuştur.

Değili:

Tanrı inancının sosyal ve ahlaki bir yönü vardır.

Akıl kavramını teolojiye sokmuştur.

Geleneksel tanrı anlayışı ile filozofların tanrısallık anlayışı arasında senteze gitmiştir.

Tanrının evreni akıl gücü ile hareket ettiği düşüncesinin geliştirmiştir.

Antik yunan düşünürlerinden Anaksagoras ile Demokritos arasında yapılan karşılaştırmalar içersinde doğru olanlar:

İkiside çoğulcu maddecidir.

İkiside tözlerin sonsuz sayıda olduğunu savunmuştur.

İkiside hareketi maddeden ayrı bir ilk olarak kabul etmiştir.

İkiside evrende hareket ve oluşu kabul etmiştir.

Nous sözcüğünün nitelikleri

Tüm düzeni sağlayan güçtür.

Tanrısal nitelikteki aklı ifade eder.

Anaksagoras'ın temel kavramlarındandır.

Başlangıçta kaotik durumda olan şeylerin birbirinden ayrıştırarak düzenleyen güçtür.

Ruhu bedenden ayıran ve biri duyularımıza diğeri yalnız aklımızla kavranabilen iki alem öngören anlayışa Metafizik ikicilik denir.

İlk Çağ filozoflarıyla ilgili olarak değerlendirmeler:

Empedokles ve Anaksagoras evreni birden çok unsura dayandırarak açıklamışlardır.

Ksenokhanes göre tanrı sadece aklının düşünüşüyle tüm evreni sarabilir.

Demokritos mantıksal olanla fiziksel olanı birbirinden ayırmıştır.

Empedokles çoğulcu maddeciler arasında yer almıştır.

Demokritos'un atomlara yüklediği birincil özelliklerden biri değişmezliktir.

Antik Yunanda retorik sanatının yaygınşması için çabalayan sofistlerdir.

Sofistlerin felsefe tarihinde yapmaya çalıştığı yenilikler:
Eşitlik alanında çığır açmaları

Dil ve düşünce üzerinde önemli derecede durmaları

İnsanı merkezli felsefe geliştirmiş olmaları

Hitabet sanatı ile ilgilenmeleri

Sofistler için şunlar söylenebilir

Nitelikli nutuklar için dil ve düşüncenin önemine değinmişlerdir.

İnsanı merkeze almışlardır

Siyasal eşitliği savunmuşlardır.

Kesin ve genel bilgi olmadığını savunmuşlardır.

Platonun Sokratik diyaloglarında Soktates'in sergilediği davranışlar:

Ahlaki yıkımla ilgilenmiştir.

GEnçlerin eğitimi ile ilgilenmiştir.

İnsanların mutluluğunu esas almıştır.

Erdem üzerine görüşler bildirmiştir.

Sokratik Elegie'nin anlamı Çürütmedir.

Maleutike sözcüğünü Sokrates Ebelik/Doğurtma anlamında kullanmıştır.

Dionysosçu düzeni Hoerik Hesiodik Düzenden ayıran özellikler

Hayatın tüm alanlarını ilgilendiren çok boyutlu tanrı inancı.

Yabancı bir tanrı olarak doğu kültüründen yunan dünyasına girmesi

Sitenin değil bireyin kurtuluşunu öne çıkarması

İnsanın tanrısal yönünü burgulamak için zeus ve titanları kullanması

Antik Yunan da soy esaslı toplumsal düzeninden servet esaslı düzene geçiş SOLON la birlikte ortaya çıkmıştır.

Miora - Kader

Nomos - Yasa

Dike - Adalet Tanrıçası

Polis - Site

Gezip gördüğü ülkelerden yola çıkarak siyasi düzenleri gücü elinde bulunduranlara göre sınıflandıran Heredotos için:

Oligarşiyi gücün belli bir azınlıkta toplanması olarak açıklamıştır.

Demokrasiyi gücün halkla dağıtılması olarak açıklamıştır.

Monarşiyi gücün tek bir kişide toplanması olarak açıklamıştır.

Platon ve arisyoyoles üzerinde etkili olmuştur.

Yunan Tregedyalarının genel özellikleri:

İlk ortaya çıktığı dönemde Yunan dünyasının yerleişik inanışlarının yerleşik inançlarına yönelik bir eleştiri olmuştur.

Tragedya sanatı kaderi eleştirmiştir.

İnsan ruhunun ölümsüzğünü savunmuştur.

Tregedyanın özünde insanın sosyal ve bireysel yaşamına dair çelişkiler vardır.

Thukydides mitosları yorumlarken başvurduğu yöntemin temel ölçütü GERÇEĞE Yakınlıktır.

Antik çağ filozoflarının genel özellikleri

Daha çokdoğayı konu almışlardır.

Physis denilen yapının özünün kavranmya çalışılması

Pek az terimle çok az şeyi açıklayabilmeleri

İLkeye dayalı düşünmeyi ortaya çıkarmış olmaları

Evrendeki oluş ve hareketi gündemlerine almış olmaları

Felsefi düşünce sistematik ve ekonomik olmakla birlikte içsel/özsel bir özellik de sergiler.Özellikle ilk filozoflar dikkate alındığında bu özellik felsefenin aniteliklerinden hangisne işarettir diye bir soru olsa:

Doğayı kendisinde bulunan ilkelerle açıklamasına diye bir cevap vermem gerekiyormuş. Bu ilk çağ felsefsinden sittin sene geçemem gibi bir his doğdu aniden içime lanet olsun.

Thales'in arkhesi : Su

Anaksimandros arkhesi : Apeiron

Anaksimenes'in arkhesi : Hava olarak açıklamak kafi gelir.

Millet okulu düşünüleri;

Evrenin arkhesi

Evrenin hareketi ve oluşu

matematik

dünyanın evrendeki konumu

Konularına kafa yormuşlardır.

Zıt unsurların birbirnin yerini almasını haksızlık olarak görerek aynı zamanda ahlaki bir olan yasanın varlığını ortaya koyan düşünür Anasimandrostur bunuda bilemedim allah kahretsin.

Evrenin zıt güçler arasında mücadelenin yasasına dayalı olduğunu savunan iki antik yunan düşünürü

Anaksimenes - Anaksigoras

Demokritos'un evren anlayışı:Demokritos'un evren anlayışı:

Evren atomların farklı şekilde bir araya gelmesiyle oluşmuştur.

Atomların hareketleri rastlantısal değildir.

İki evrenin değil tek evrenin insana hitap eden iki yönü vardır.

Evrenki herşey zorunluluğa bağlıdır.

Soktatesin dile getirmiş olduğu erdemin alt dalları şunlar :

Cesaret

Ölçülülük

Bilgelik

Dindarlık

Anaksagoras'ın evren düzenini açıklarken kullanmış olduğu "baskın nitelik" gerçek anlamı:

Şeylerin birbirinden farklı olmasını sağlayan niteliktir.

Ksenophanes' göre insan tanrıya ve evrene ilişkin kesin bilgiye ulaşamaz

Anaksagoras'a göre nous evrenin oluşuna ve düzenini sağlar

Demokritos dil ve nesne arasındaki organik ilişkiyi koparmıştır.

Empedokles tüm insanların sevgi tanrısına tapmalarının önermiştir.