Toplumsal Değişme ve Küreselleşme

1960'lı yıllarda Latin Amerika'da az gelişmişlik sorununa kendi perspektifinden bakarak analiz etmeye çalışan ve merkez çevre ikiliğini kullanan yaklaşım Bağımlılık Okulu. Modernleşme Okulana karşı gelmiş bunlar.

Küreselleşmeyi tarihsel süreç içersinde inceleyen Robertson'un belirtmiş olduğu aşamalar:

• Oluşum aşaması
• Olgunluk aşaması
• Belirsizlik aşaması
• Kalkış Aşaması

Toplumsal değişmeyi etkileyen faktörler:

• Fiziki faktör
• Kültürel faktör
• Demokgrafik faktör
• Teknolojik faktör

Toplumsal değişim için yapılan değerlendirmeler

• Toplumsal norm ve değerlerdeki değişimi de içerir.
• Nötr bir kavramdır.
• Toplumsal kurumlarda toplumsal değişmede dönüşür.
• Gelişme ilerleme kavramlarıyla yakından ilgilidir.

Evrimci yaklaşımın temel iddaaları

• Evrim bütün toplumlarda görülür
• Evrimin belirli bir yönü vardır.
• Evrim herhangi bir birim için kendi potansiyelini gerçekleştirme sürecidir.
• Evrim doğal bir süreçtir.
• Evrim süreklidir ani değişmler yoktur.

Yalnızca tek bir bakış açısıyla kendi kültürel değerlerinin üstün görmesi ve bu bakış açısını diğer toplumların incelenmesinde de kullanılmasına Etnosantrizm denilir.

Comte'un toplumsal dinamik kavramı - Toplumsal değişme kavramına karşılık gelir.

Doğru olanlar

• Marx sınıf çatışmasını toplumsal değişmenin dinamiği olarak ele almıştır.
• Weber toplumsal değişmeyi bir toplum biçiminden diğer toplum biçimine geçiş olarak açıklamıştır.
• Evrimci yaklaşım toplumsal değişmeyi basitten karmaşıklığa doğru giden düz bir çizgi de ele almıştır.
• Neoliberalizm küreselleşme çağında ortaya çıkmıştır.

1980 lerden sonra görülen sermaye birikim modeli ve üretim örgütlenme biçimi olan piyasa koşullarının gerektirdiği her türlü esnekliğe - esnek üretim istihdam, uzmanlaşma ve ücret dayanan düzenleme Postfordizm üretim tipidir. 1980 lerden sonra etkili olmaya başlamıştır.

Modern toplumların dönüşümlerini geleneksel toplum ekonominin kalkınmanın ön koşulları kalkış olgunluk ve yaygın tüketim olmak üzere beş aşamalı evrensel modeller önererek inceleyen düşünür Walt Whitman Rostow'dur.

Dünya Sistemi Teorisi yaklaşımının özellikleri:

• Tarihsel bir açıdan bakmıştır.
• Merkez , yarı çevre ve çevre kavramlarının kullanmıştır.
• Dünya sisteminin kapitalist üretim biçimine dayandırmıştır.
• Kapitalizmin ulusal sınırların ötesinde uluslararası düzeyde örgütlenme olduğunu dile getirmiştir.

Küreselleşme konusunda görüş bildiren gruplar:

• Küreselleşme karşıtları
• Aşırı küreselleşmeciler
• Küreselleşme konusunda dönüşümcüler
• Küreselleşme konusunda kuşkucular

Küreselleşmeye nötr bakanlar diye bir sınıflama şekli yok.

A.Giddens'in yapmış olduğu sınıflamada Birinci Dünya Toplumları içersinde yer alanlar:

• Amerika
• Japonya
• İngiltere
• Yeni Zelanda

Evrimci yaklaşımın görüşleri:

• Evrim sürekilidir ve bütün toplumlarda görülür.
• Evrimci yaklaşım durağan ve düzenli toplum anlayışına sahiptir.
• Evrimin belirli bir yönü vardır.
• Evrim herhangi bir birim için kendi potansiyelini gerçekleştirme sürecidir.

Pozitif bilimin özellikleri

• Sadece gözlemlenebilir olaylarla ilgilenir.
• Biriktirdiği olgusal bilgiler arasında yasa benzeri ilişki kurar
• Kestirmenin imkanlı olduğunu savunur.
• Yöntem olarak deney ve gözlem kullanılır.

Toplumsal değişmeyi biyolojik organizmanın evrimsel sürecine benzeterek basitten karmaşıklığa doğru parçaların farklılaşması birbirine bağımlılaşması ve bununla birlikte parçalar arasında bütünleşmenin yaşandığını savunan düşünür H. Spencer efendidir.

Eğitim sağlık barınma ve asgari düzeyde gelir gibi temel insani ihtiyaçlara yönelik hizmetlerin ve yardımların sosyal güvenceler aracılığı ile devlet tarafından sağlanmasına Refah devleti adı verilir.

II. Dünya savaşı'nda 1970'lerin sonuna kadar hakim olan kitlesel üretime dayalı sermaye birikim modeli ve üretim örgütlenme biçimidir: Fordizm

Modern teknolojinin kullanımın olması ve üretimin her aşamasında yeterli teknik bilgi ve girişimciliğin bulunması Rostow'un Ekonomik Büyümenin Aşamaları adlı eserinde belirttiği modern toplumların geçirdiği dönüşümdeki aşamalardan hangisine karşılık gelir: Cevap Olgunluk

Robertsona göre küreselşmenin tarihsel gelişim sürecinin aşamaları

• Belirsizlik aşaması
• Tohum aşaması
• Başlangıç aşaması
• Kalkış aşaması

Postfordist üretim biçiminin özellikleri

• Fason Üretim
• Esnek istihdam
• Küçük ölçekli firmalar
• Esnek ücret politikaları

Modernleşme Okulu'nun toplumsal değişmeyi açıklamak için kullandığı ikili kavram Geneksel Toplum - Modern toplum

Evrimci yaklaşımın temel özellikleri

• Değişme süreklidir.
• Her toplum kendi içinde değişme potansiyeline sahiptir.
• Değişim aşamalı ve zorunludur.
• Değişme normal doğal ve evrensel bir süreçtir.

• Comte ilerlemeyi üç hal yasası ile tanımlamış ve karşılaştırmalı yöntemi kullanmıştır.
• Durkheim toplumsal değişmeyi mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya geçiş olarak tanımlamıştır.
• Marx doğu toplumlarını analiz etmek için ATÜT(Avrupa tipi üretik tarzı) kavramını kullanmıştır.
• Spencer toplumsal değişmeyi farklılaştma ve uzmanlaşma süreci olarak ele almıştır.

Toplumsal değişmeyi ilerlemeci bakış açısıyla ele alan ve ilerlemenin ölçütü olarak ideolojik düzeyki değişmeleri inceleyen sosyal bilimci Comte

Weber'in toplumsal değişme anlayışının özellikleri:

• Toplumsal değişmeyi kültürel dinsel faktörlerle açıklamıştır.
• Toplumsal değişme anlayışı avrupa merkezci bakış açısına dayanmaktadır.
• Toplumsal değişme anlayışı özünde Avrupa ' da kapitalizm doğuşunun analizine dayanmaktadır.
• Toplumsal değişmenin temelini karizmatik hareketler oluşturur.

Keynes efendi Refah Devleti anlayışının ekonomi politikasında belirleyici rol oynayan tam istihdamın sağlanabilmesi için devletin ekonomiye müdahale etmesi gerektiğini iddaa etmiş bir ihtisatçıdır!

Evrimleşme süreci içinde nüfus artışının önemli bir yeri olduğunu savunan ve evrimleşmenin toplumdaki fonksiyon ve yapıların farklılaşması bir üst düzeyde bütünleşmesi ile oluştuğunu savunan sosyal bilimci Durkheim efendi imiş.

Ekonomik Büyümenin Aşamaları kitabunda geleneksellik ve modernlik arasındaki büyüme aşamalarını sıralayan toplumbilimci Rostow efendi!