Toplum, Bilim ve Yöntem

Sosyolojik düşünmenin bireye kazandıracağı özellikler:

• Toplumsal olayları ve olguları farklı değerlendirebilme.
• Eleştirel bakabilme
• Sorgulayıcı olabilme
• Bildiğini zannettiği şeyleri yeniden inceleme

Sosyolojik düşünme kesin doğruları elde edebilme yetisi kazandırmaz.

Toplum tipleri:

• Avcı ve toplayıcı toplumlar
• Kırsal toplumlar
• Tarım toplumları
• Endüstri toplumları

• Her ulus toplumdur ancak her toplum ulus olmayabilir
• Yüz yüze etkileşim halindeki gündelik toplumsal davranışların incelenmesine genellikle mikro-sosyoloji adı verilir.
• Siyasal sistem yada ekonomik ölçek gibi daha büyük ölçekli toplumsal düzenlerin çözümlenmesine ise makro-sosyoloji adı verilir.
• Krallık ya da imparatorlukla yönetilen ve farklı sınıflar arasında eşitsizliklerin bulunduğu toplumlara sanayileşmemiş toplumlar adı verilir.
• Toplum bireylerin toplamından ibaret değildir.

Toplumsal sorunlara örnekler:

• Türkiyede boşanmaların giderek artması
• Domuz gribi vakasının yaratmış olduğu toplumsal etkiler
• Türkiyede işsizliğin yükselmesi
• Evsiz insan sayısındaki artış

Fakat gel görkü milletvekilinin boşanmış olması sosyal bir sorun değildir. Magazin haberleri felanda yani laçkalaşmayalım absürt polemiklerle!

Toplumsal Kurumlara örnekler:

• Eğitim
• Hukuk
• Ekonomi
• Aile

Okul mesela: Toplumsal kurumun sadece bir örgütüdür kurum olamaz.

Toplumsal yapının özellik örnekleri:

• Toplumsal kurumları içerir.
• Toplumsal ilişkilerin sürekliliği ve örgütlülüğü vardır.
• Toplumları birbirinden ayırır.
• Norm ve değerleri içinde barındırır.

Her davranış toplusal değildir.

Sosyolojide toplumsal olgu olabilecek;

• Türkiye'de yaşanan iç göç.
• Türkiye'den Almanya'ya yaşanan göç.
• Türkiye'deki boşanmalar
• Türkiye'nin batısında sanayileşmenin artması

Rol çatışmasına verilebilecek örnek: Bir öğretmenin okulda kızına ders verirken evde anne olması, çocuğunu dövmesi tokatlaması felan.

Bilim olması gerekeni değil olanı araştırmaktadır.

• Konusu olan olguları gözleme dayanarak kavramak betimlemek ve sınıflamak.
• Olgular arasında nedensellik ilişkisi kurmak
• Olgular arasındaki nedensel ilişkileri gözlem yoluyla sınayıp açıklama yapmak
• Doğruluğu ispatlanmış ilişkilerin genellemesini yaparak ileriye yönelik çıkarımlarda bulunmak

Yorumlayıcı yaklaşımın özellikleri:

• Toplumsal gerçekliği bireylerin ona verdiği anlamda aramaya çalışır.
• Araştırmadaki amacı toplumsal eylemi anlamaktır.
• İncelenen toplumsal eylemin bağlamına bakılır
• Sadece görünün olguları ve ilişkileri sosyolojinin konusu yapar.

Verilmiş statü örnekleri

• Türk olmak
• Doğulu olmak
• Müslüman olmak
• Fransız olmak

Normlarla ilgili bilgiler

• Belirli durumlarda insanların nasıl davranması gerektiği konusunda yaptırım olan beklentilere norm denilmektedir.
• Örflerde yaptırımlar daha ağırdır.
• Yasalar siyasi otorite tarafından dayatılan yazılı normlardır.
• Cinayetler hem örf hemde yasalara uymayabilir.

Sosyolojinin bir bilim olarak doğuşuna etki eden faktörler:

• Sanayi devrimi
• 19. yüzyılda Avrupa'da yaşanan toplumsal değişimler
• Gelecekte toplumun nasıl olacağını tahmin etme ihtiyacı
• 19. yüzyıl düşünürlerinin yeni toplusal düzen arayışları

Tanımlar

• Bilim dallarının alt kategorilerine disiplin denilmektedir.
• Psikoloji bilimi bireysel davranışları inceleyen bir bilimdir.
• İnsan kültürülerini inceleyen bilim dalı antropolojidir.
• Sosyolojinin tüm sosyal bilimlerle ilişkisi vardır.

Pozitivist yaklaşım ile eleştirel yaklaşım arasında yapılan karşılaştırmalar

• Pozitivist toplumlar gerçekliği fiziksel gerçeklikler gibi bireylerin öznellikleri dışında var olanlarla sınırlı tutarken, eleştirel yaklaşımı savunanlar toplumsal gerçekliği görünür toplumsal ilişkilerin arkasında saklı olduğunu düşünür.
• Her ikiside toplumsal gerçekliğin bilinebileceğini düşünür.
• Pozitivist yaklaşım sadece ileriye dönük kestiriler yapabilmekle sınırlı kalırken eleştirel yaklaşım toplumsal ilişkileri dönüştürmeyi amaçlar.
• Pozitivist insanların rasyonel hareket ettiklerini düşünürken eleştirel bakanlar ise insanların düzen tarafından aldatıldıklarını yabancılaşmaya uğradıklarını savunur.

Feminist yaklaşım özellikleri

• Temel amaçlarından biri toplumdaki cinsiyete dayalı ilişkilerin varlığını göstermektir.
• Ataerkillik içinde ezilmiş kadınları güçlendirmek ister.
• Pozitivizmi erkek egemen bakış açısını yansıttığı için eleştirir.
• Cinsiyetçi iktidar yapısının dönüşümünü amaçlar.

Nicel araştırmaların özellikleri:

• Temel olarak pozitivist yaklaşıma dayanmaktadır.
• Araştırmanın başında oluşturulmuş olan hipotezlerin sınanmasına dayalı yapılır.
• Araştırmacılar nesneldir.
• Sosyal olgular arasında neden sonuç ilişkisi ortaya konmaya çalışılır.

Sosyolojik araştırmalarda sorulan soru türleri

• Gelişimsel soru
• Olgusal soru
• Karşılaştırmalı soru
• Teorik soru

Toplumu oluşturan temel gruplardan ve toplumsal kurumlardan meydana gelen kalıcı sürekli ve örgütlü ilişkilere Toplumsal Yapı denilir.

Bir davranışın toplumsal davranış olarak kabul edilebilmesi için ; Başkalarının davranışlarına yönelik olarak yapılması.

Toplumsallaşma ile ilgili olarak doğru datalar:

• Doğumla başlar ve ölene dek sürer.
• Benliğin gelişmesini sağlar
• Kültürün nesilden nesle aktarılmasını sağlar
• Bireyin üyesi olduğu toplumun kültürlü, norm ve değerleri öğrenmesi sürecidir.

• Değerler davranışlarımızı yargılarken ve hayattaki amacımızı seçerken başvurduğumuz standartlardır.
• Farklı toplumların değerleri birbirinden farklı olabilir.
• Normlar belirli durumlarda insanların nasıl davranmaları gerektği konusunda yaptırımı olan beklentilerdir.
• Vatanseverlik bir değer, istiklal marşı çalınırken ayağa kalkmak ise bir normdur.

Bilim kavramı hakkında ahkam

• Bilim sistemli ve organize edilmiş bilgiler bütünü ve teknik yöntemdir.
• Bilim hem bir düşünme yöntemi hemde bir bilgi edinme yoludur.
• Bilimin amacı doğruluğu ispatlanmış ilişkileri genellemeler, yasalar ve teoriler haline getirerek gelecekle ilgili çıkarımlarda tahminlerde bulunmaktır.
• Bilim hem bilgiyi üreten sistemin hemde bu sistemin ürettiği bilginin adıdır.

Aşagıdakilerden doğru olan kavramlar:

• Teori bilgiyi nasıl biriktireceğimizi ve nasıl anlamlandıracağımızı gösteren gözlemlenebilir bir olgunun nedenlerini açıklamaya yönelik birbiriyle ilişki kavramlar sistemidir.
• Araştırmada incelediğimiz değişkenler arasında olduğunu varsaydığımız ilişkiye ilişkin sınanabilir ifadeler hipotez olarak adlandırılır.
• Doğru olduğu kabul edilen ve sınanmak için oluşturulmayan yargı ve genellemeler varsayım olarak adlandırılır.
• İki yada daha çok kavram arasındaki ilişki hakkındaki yargıyı ifade eden cümlelere önerme adı verilir.
• Pozitivist yaklaşım toplumsal olguların doğal olgular gibi ele alınıp incelenmesini savunur.
• Yorumlayıcı yaklaşım nedensel açıklamayı ve yorumlamayı amaçlar
• Eleştirel yaklaşım toplumsal ilişkileri eleştirmeyi amaçlar.
• Feminist yaklaşım toplumsal ilişkilerdeki cinsiyetçi iktidar yapısını dönüştürmeyi amaçlar.