Empedokles, Demokritos, Ksenophanes, Anaksagoras Külliyatı

Empedokles (M.o 390-430)
Parmenides'ren etkilenmiştir, onun varlığa ve BİR'e ilişkin görüşlerinden etkilenmiştir.
Varlığın belirli bir zamanda meydana gelmediğini sonradan da ortadan kalkmayacağını savunmuştur.
Parmenides gibi evrende boşluk olmayacağını savunur. Bu konuyu hala anlamadım ama neyse. Parmenides gibi at kafalı değildir değişime karşı değil yani değişmezlikle değişimi uyuşturmaya çaba sarfetmiş bu zaat. O sebepten ayıralım Empedoklesi bir kenara.
Evrendeki dört elementin Ateş, Su, Hava ve Ateşin birbirile arasındaki cinsel temastan dolayı herşeyin meydana geldini savunmuş. Bu dört elemetin her zaman belirleyici olduğunu savunmuş, ne uüzel..
Moira sözcüğünden akıl esaslıevren düzenine geçişte önemli bir aşama olmuştur. (?)

Evrenin birbirine indirgenemeyecek yada birbiriyle açıklanamayacak birden fazla unsurdan oluştuğu yönünde tanım çoğulcu maddeciliktir.

Demokritos'un evren anlayışı
Evrende çokluğu kabul etmiştir.
Evren atomlardan oluşmaktadır.
Evrende boşluk da vardır.
Atomlar boşlukta hareket etmektedir.
Hareket varlıktadır.

Ksephones'in tanrılsallıkla ilgili özellikleri
Ksephones'in tanrısallık anlayışında tanrıyı insani özelliklerden arındırma vardır. İnsani değildir.
Homerik-Hesiodik Olimposçu çok tanrı düzenini eleştirmiştir.
Mitoslardaki tanrısallıkla flozofların ortaya koyduğu tanrısallığın sentezini yapmıştır.
Teolojiye akıl kavramoını sokmuştur.
Tanrı anlayışı sosyal ve ahlaki bir içeriğe sahiptir.

Anaksagoras'ın ortaya attığı Nous kavramı:
Naos diğer şeylerden farklı olarak arı ve yalındır.
Bazı şeyler Noustan bir miktar pay alır.
Nous şeyleri birbirinden ayırır ve yönlendirir.
Nous akıldır.
Nous şeylerin kaostan çıkmasını sağlamıştır.

Anaksagoras'ın temel kavramlarından biri olan spermata için söylenecekler
Sonsuz sayıdadır.
Spermatalar birbirinden farklı özelliklere sahiptir.
Evreni meydana getirmişlerdir.
Kaosta birbirine karışmış haldedirler.
Spermata şeyler arasında ayrımı yapacak şekilde görülmemiştir.

Anaksogoras temel görüşleri:
Oluş ve yok olma olgularını reddetmiştir.
Evrende hareket ve dönüşümün varlığını kabul etmiştir.
Çoğulcu maddecidir.
Evren düzenini tek bir ilkeden yola çıkarak açıklamıştır.(Çoğulcu maddeci)
Spermata evreni olşturan sonsuz sayıdaki madde olarak görmüştür.

Empedokles ve Demokritos'un ortak özellikleri:
İkiside çoğulcu maddecidir.
İkiside parmenides'ten etkilenmiştir.
İkisinde de akla büyük önem vardır.
İkiside hareketin varlığını kabul etmiştir ve maddeden bir oldu olarak ele alınmıştır.
İkiside birci değildir.

Anaksagoras için için söyleyebileceklerimiz şunlar:
Kaos herşeyin herşeyden bulunduğu tam bir karışım olarak kabul edilir.
Nous şeyleri kaostan kosmos duruma geçirtir.
Evrende "yok olma" kabul edilmiş değildir.
Nous kozmik bir aklı temsil etmektedir.
Spermatalar çeşitli şekillerde birleşerek evrenin görünür çokluğunu meydana getirmektedir.

Demokritos'un atomlara atfettiği özellikler şunlar
Ruh da atomlardan oluşmaktadır.
Evrendekiherşey atomların farklı birleşiminden oluşur.
Atomların birincil ve ikincil nitelikleri bulunmaktadır.
Atomların hareketini belirleyen güç aralarındaki benzerliktir.

Aklı maddeden ayıran ve biri duyularımıza hitap eden ötekisi yalnızca akılla kavranabilen iki alem öngören anlayışın işaret ettiği tanımı veren Metafizik ikicilik olarak geçer

Empedokles'in çğretisine temek teşkil eden dört unsur : Toprak ateş su hava bu dördü tahta yok içersinde yani.

Demokritos'u Parmenides'ten ayıran yegane; Evren düzeninde boşluğun olduğunu kabul etmesidir.

Ksenphones in Tanrının hep göz hep düşünce hep kulak olduğuna yönelik ifadesi onun tanrısallık anlayışına ilişkin
-Tanrısallığın sosyal ve ahlaki bir içeriğe sahip olduğu
-Tanrısallığın akla dayandığı
-Tanrısallığı insani özelliklerden arındırması
-Tanrısallığa "bütüncül" özellik atfetmesi
İle açıklanıyormuş.

Anaksogoras'ın evren düzeninde hareketi sağlayan güç olarak Nous olarak isim koymuş.
Anaksagoras;
Aklı ilk kez açık bir biçimde evrendeki düzenin temel nedeni olarak ortaya koymuştur.
Evrende hiçbir şey arı ve yalın değildir.
Herşeyde birşeyden bir miktar bulunur ancak herşeyde bir nitelik diğerlerinden mutlaka baskındır.

Empedokles,Demokritos ve Anaksagoras'ın benimsediği ortak yargılar veya özellikler diyebileceklerimiz içersinde:
Evrende hareket vardır.
Evrendeki oluşu reddetmemişlerdir.
Üçüde çoğulcu maddecidir.
Üçüde akla önem vermişlerdir.

Demokritos ile Anasagoras'ın benimsediği ortak düşüncelerden biride; Her ikiside hareketi maddeden ayrı bir ilke olarak ele almıştır.

Empedokles'in ruh anlayışları;
Ruh tandırdan uzaklaşan ve ona dönmeyi arzulayan bir sürgündür.
Madde dünyasının üzerinde ikinci ve daha mutlu bir ruhlar dünyası vardır.
Ruh ölümden sonra başka bir bedene geçecektir.
Ruh da dört temel unsurdan oluşmaktadır.