27 Şubat 2011 Pazar

Pythagorasçılık, Herakleitos ve Parmenides

Pythagorasçı evren anlayışı:
Herşey sayıdır
Evren sayısal bir uyuma dayanır
Evren sıırsız bir yapıdan meydana gelmiştir.
Hakikat akılla kavranabilir.

Pythagorasçılara göre evren biri sınırlı sayı diğeri sınırsız maddi yapıdan meydana gelmiştir (Pneuma) Bu görüşe göre:
Evrende bir düzen vardır.
Evrende uyum karşıtlık üzerine kuruludur.
Evreni anlamak için öncelikle sayıları bilmek gerekir.
Sayısal uyum evrendeki maddi uyumun bir kopyasıdır.

Pythagorasçılar bilgeliği en çok bilgide ve ahlakta yetkinlikte görmüşlerdir.

Herakleitos'un evren anlayışı:
Tanrısallık söz konusudur.
Evrem döngüsellik fikrine göre açıklanmıştır.
Ateş kozmik aklın somut temsilidir.
Değişim hak ihlali olarak değil kızmik düzenin bir yasası olarak vardır.
Evrende zıt güçler arasında mücadele vardır.

Herakleitos'un kullandığı ateş ve logos arasındaki ilişikiyi; "Logos tanrısal aklı eteş ise somut dünyanın dönüştürücü gücünü temsil eder"

Herakleitosun bir fragmanında belitmiş olduğu "kendimi keşfettim" ifadesini açık anlamı şudur:
Tüm evren anlayışının insanın kendini tanıması yolunda olduğunu ifade eder. Helal Koçuma hayattı bundan kaç yüz yıl önce anlamış biz hala ot gibi yaşaya duralım.

Parmenidensin Perl Pyhseos (Doğa Üzerine) adşo eserinde evren düzenine ilişkin üç görüşün olduğunu belirtmiştir, Bu Görüşlere uyan ayrımlarsa şunlar:
Varlığın hem var hem yok olduğunu savunanlar
Varlığın yok olduğunu savunanlar
Adaleti esas alanlar
Akli temele dayananlar

Parmenides'in varlık anlayışı:
Varlık sınırlı ama sonsuzdur
Evrende değişim yoktur
Varlık heriey, kaplayan bir kütle gibidir.
Evrende oluş yoktur.
Varlık tüm özellikleri ile her köşesi merkeze eşit uzaklıkta olan kusursuz küre gibidir.

Evren yasalarının zorla topluma uyarlanıp uygulanmasını ve bilgelerin yönetimde olmasını savunan Herakleitos'tur.

Parmenides'i Herakleitos'tan ayıran en önemli evren anlayışı;
Parmenides değişimi değil değişmezliğin bilgisinin hakikati yansıtabileceğini düşünür.

Pythagorasçılar doğu mitoslarından etkilenmişlerdir.
Dionysos öğretilerinden etkinlmişlerdir.
Tanrısal ifadeler kullanmışlardır.
Bedenin ruh içersinde mezar olduğunu düşünmüşlerdir.
Ruh göçünü savunmuşlardır.
Evrenin sınırlı sayılarla sınırısız parçalardan meydana geldğini öne sürmüşlerdir.
Sayılar arkhe olarak öne sürmüşlerdir. Sayılara dayalıdır.
Evren uyumludur
Evredenki maddi yapı sınırsız bir nefestir.
Evrende zıtlar arası mücadele vardır.
Siyasi örgütlenme düzenine sahip olmuşlardır.
Haklı adamlar.

Evren Pythagorasçılar için sınırlı sayılar ile sınırsız pneuma ile birkeşerek herakleitos için ise ateş ve logos çerçevesindeki değişimin belirleyiciliğinden meydana gelmiştir.

Parmenides'e ait olan görüşleri tekerrüh edelim:
Evrendeki tüm varlık birdir
Evrende boşluk yoktur
Varlık öncesiz ve sonrasızdır
Varlık her yerde kendisine özdeştir.

Pythagorasçılar, Herakleitos ve Parmenides in ortak paydaları Tüm açıklamaları akli bir temelde kavranabilecek şekilde olduğunu düşünmeleri

Parmenides'in varlık ve düşünce arasındakurduğu ilişki : Varlık ve düşünce birdir ve aynıdır.

Pythagorasçılar ile Herakleitos'un ortak özelliklerinden biride Zıtların mücadelesinin varlığını kabul etmeleri.

Herakleitosve Parmenidesin Ortak görüşlerinden biride
Duyuların aldatıcı olmasını savunmalarıdır, duyular yanılsımadan ibarettir insan ottur köktür nihayetinde bir insan kendini peygamber sanması böyle birşeye örnektir demiş aferin.

1 yorum:

Yorumda bulunarak konuyu zenginleştirebilirsiniz.